به بهانه سالروز شهادت استاد مطهری؛

شهید مطهری و نسبتش با زمانه ما

تجزیه و تحلیل شخصیت استاد شهید آیةالله مرتضی مطهری، به اندازه‌ عظمت، عمق و وسعت ابعاد اندیشه های علمی و دینی این بزرگمرد معاصر، از پیچیدگی‌های زیادی برخوردار بوده و در یک کلام اینکه نه تنها کار آسان و متعارفی نیست بلکه بسیار دشوار است.
به گزارش پیک شهر، در بررسی نسبت این شهید تحول‌آفرین با زمانه‌ ما با توجه به سطح بینش و عمق اندیشه‌های ایشان می‌توانیم به موارد ذیل اشاره کنیم.۱-لزوم و قدرت پاسخگویی دین به نحله‌های فکری لائیک و سکولار۲-ارتقاء آستانه‌ تحمل افکار مخالف و طراحی پاسخ های منطقی به اتهامات، ابهامات، شبهات و شایعات هدفمند۳-گسترش ارتباطات فکری دین‌مدار با افکارعمومی به‌خصوص محافل روشنفکری و اقشار تأثیرپذیر از سیطره‌ تبلیغاتی مذکور۴-اتخاذ مواضع فعال و قوی دفاعی و گریز منطقی از مواضع انفعالی دربرابر مهاجمان۵-باور برتری فکری اسلام در برابر سایر مکاتب اعم از وحیانی و غیروحیانی۶-استفاده از ابزارهای روز مناقشه‌های فکری اعم ازمناظره، مباحثه، مصاحبه و …۷-ایجاد هسته‌های فکری قوی برای ورود به خطوط مقدم مبارزه با اندیشه های الحادی۸-برگزاری دوره‌های آموزشی نوین برای تحلیل‌گران خودی و پرهیز از رفتارهای احساسی و شعارگونه و عصبانیت‌های مضر۹-تولید محصولات نوشتاری، گفتاری و دیداری برای ارتقاء سطح تحلیل اعتقادی و سیاسی و فرهنگی مهاجمان و کیفیت‌افزایی به سطوح پردازش۱۰-لزوم آشنایی با زبان‌های خارجی برای فهم عمیق‌تر مفاهیم تبیینی در کتابها و سخنان صاحبان اندیشه‌ها۱۱-به‌روز کردن ادبیات، دسته‌بندی‌ها، تئوریزه کردن دانشها، ایجاد انطباق با قالبهای متعارف و روشهای مألوف۱۲-ایجاد کرسی‌های تبیین و تشریح اندیشه‌های دینی و توسعه‌ آزاداندیشی۱۳-جایگزینی گفتگوها با جنگها و نزاعها
مطهری، علاوه بر اینکه مانع انزوای دین و افکار دینی و نمادها و تشکلات منتسب به دین شده‌ بلکه مقدمات قله‌پیمایی دوباره‌ دین را در عصری که تئوری‌پردازانی مثل مارکس آن را افیون توده‌ها اعلام کرده و ماکیاولی، تفکر سلطه بر تفکر دینی را ترجیح می داد، فراهم نمود و زمینه‌های پذیرش مجدد دین منزوی شده را تا مرز ابراز قدرت خیزش اجتماعی تقویت کرد.مطهری با سه گزینه‌ مهم حوزه، دانشگاه و جامعه، عملا دین را از انزوا در حوزه، نفی در دانشگاه و طرد در جامعه نجات داد و برای رسیدن به این هدف‌گذاری، همزمان با سه موضوع تحجرگرایی، تجددگرایی افراطی و جریان نفاق، مصاف بی‌پایانی را طراحی کرد تا دین را از مهجوریت آن روزها نجات دهد و داد.مطهری به ما یاد داد که هر کس در هر سنگری، باید رسالتها و بایدها و نبایدهای زمان خود را شناخته و خود را مهیای نقش‌آفرینی در مکان و زمان استقرار خود نموده و به‌جای گذشته‌پردازی، مسائل زمانه‌ خود را رصد کرده و‌ خلاقانه به ایجاد و شکار فرصتها بپردازد.تاریخ در نگاه استاد شهید مرتضی مطهری، زمانی ارزش دارد که در بهبود اوضاع امروز ارائه‌ الگو کرده و راهنما باشد، مخصوصا وقتی می گوید یزید تاریخ و شمر تاریخ مرده‌اند، آنچه که مهم است شناسایی یزید امروز و شمر امروز است و مثال می زند که “موشه دایان” شمر زمانه‌ ما است و این یعنی دمیدن دائم روح در کالبد زمان و ما باید شأن نزول آیات و شأن ذکر احادیث و شأن اتفاقات تاریخ را بفهمیم.قرآن در نگاه مطهری، کتاب روی طاقچه نیست، بلکه کتاب راهنمای زندگی و اجتهاد مطهری، اجتهاد زنده، پویا، کارآمد و پاسخگو است.
در نگاه شهید مطهری، اسلام نباید به سرنوشت مسیحیت دچار شود که طی آن در یک روز خاص به‌نام یکشنبه، در یک مکان خاص به‌نام کلیسا و در یک موضوع خاص به‌نام نیایش و مراسم معنوی محدود شده و حق ورود به زندگی اجتماعی مردم را نداشته باشد.در نگاه شهید مطهری دین، نه توجیه‌گر ظلم است و نه به ثروت‌اندوزی زالوصفتان کمکی می‌کند، نه در مقابل استکبار سر سازش دارد، نه فساد را می پذیرد، نه مردم را رها می‌کند و نه پدیده‌ای خنثی است که بود و نبودش بی‌تفاوت باشد.دین شهید مطهری، دینی انقلاب‌گر است، تحول‌خواه، تغییرطلب و سرنوشت ساز است، تکلیف‌آفرین، حرکت‌بخش، روشنگر و راهنما، فصل‌الخطاب، پیشرو، نصب‌العین، شاخص، معناگرا و مفهوم ساز است.دین شهید مطهری، همواره سوار ماشین زمان است و هرگز کهنه نمی‌شود و نسبت به مسائل جدید و مستحدثه غافلگیر نشده و عقب نمی‌افتد.دین شهید مطهری، هم خرافه‌گریز است و هم بدعت‌ستیز، نه با کهنه‌اندیشان سازگار است و نه با روشنفکران بیمار دمخور.دین شهید مطهری، دین همراه وحیانیت و همدم عقلانیت است و قدرت انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری همراه با پایداری در اصول دارد.

دین شهید مطهری، دین شاهنشاهی و دین امریکایی نیست.دین منافقین و التقاطی و لیبرالها نیست.دین دراویش و فرقه‌ها و نحله‌های انحرافی نیست.دین بهائیت ضاله و دین فسادگستر حجتیه هم نیست.دین شهید مطهری، دین عافیت‌طلب‌ها، دین منفعت‌طلب‌ها، دین توجیه‌گرها، دین تساهل و تسامح و دین دستاویز فرقان‌ها و آرمان مستضعفین‌ها و سایر کج اندیش‌ها و کژراهه‌پیشگان نیست.دین مطهری، دین لاغر یکجانبه‌اندیش و دین محدود به احکام و یا دین محصور به اخلاق و دین فلسفه‌ستیز و دین سفسطه‌گر نیست.دین شهید مطهری، دین انقلاب اسلامی و دین امام خمینی(ره) است.دین شهید مطهری، دین اسلام ناب، بی‌حاشیه، بی‌پیرایه، بی‌شیله‌پیله است.

با صراحت می‌توان گفت که دین شهید مطهری، دین کارآمد امروز است که می‌تواند انسانیت را بیمه کرده و اخلاق را زمینه و احکام را ضمیمه زندگی نماید.امید آنکه در سالروز عروج خونین استاد شهید مرتضی مطهری، درس مطهری‌شناسی را باید یکبار و برای همیشه در دانشگاه دین گذراند و نگاه دینی را به نسلی از جامعه یعنی استادان، معلمان، دانشجویان و دانش آموزانی سپرد که آینده در زیر پای آنها جان دوباره خواهد گرفت.

اندیشه‌های مطهری باید تابناک و زنده بماند تا بقای تفکر دینی را در برابر انواع تهاجمات فرهنگی و انواع گرایشات اجتماعی ضمانت کند.در پایان متذکر می شوم که اندیشه‌های دینی و علمی مطهری، گنجینه فزاینده‌ای است که حتی با شهادت ایشان پایان‌ناپذیر خواهد بود و جامعه در راستای تنگ شدن مسیرها، از این گنجینه، گشایش مجدد خواهد یافت.

هادی ابراهیمی کیاپی